Ticaret Bakanlığı'ndan cari açık açıklaması

Ticaret Bakanlığı'ndan yapılan açıklama şöyle:

Temmuz ayında gerçekleşen ihracat rakamlarının tarih boyunca en yüksek seviyeye ulaşması, memnuniyetle karşıladığımız bir gelişmedir. Ancak, deprem sonrası iyileştirme çalışmaları sırasında bazı sektörlerde yaşanan ithalat artışı ve bu artışın nedenleri, gündemimizin önemli bir parçası haline gelmiştir. Ticaret Bakanlığımız aynı zamanda iç ticaret dengelemelerini yakından izlemektedir.

Vatandaşlarımızın her türlü ürüne kolayca ulaşabilmesi ve uygun fiyatlarla alabilmesi için gerektiğinde ihracat veya ithalat politikalarında ürün bazlı değişiklikler yapabilmektedir. Bu bağlamda, son dönemde küresel iklim değişikliği ve Akdeniz bölgesindeki kuraklık, İspanya ve İtalya gibi birçok ülkede zeytin ve zeytinyağı üretimini olumsuz etkilemiş ve küresel ölçekte zeytinyağı fiyatlarını yükseltmiştir. Bu durum, ülkemizdeki zeytinyağı ihracatçılarının, bu pazardan daha fazla pay alabilmek amacıyla ihracatı artırdığı bir dönemi beraberinde getirmiştir.

Ticaret Bakanlığı olarak ihracatımızın artışı bizi memnun etmiştir. 2022/23 sezonu ilk dokuz ayında (Kasım-Temmuz dönemi) Toplam zeytinyağı ihracatımız bir önceki sezonun aynı dönemine göre; miktar bazında %240 artarak 136,5 bin ton olarak (632 milyon dolar) gerçekleşmiştir. Kutulu zeytinyağı ihracatımız miktar bazında %3 artarken, dökme zeytinyağı ihracatımız 5,5 kat (%536), varilli ihracatımız 4 kat (%394) artmıştır. İspanya’ya ihracatımız 21 kat (%2119), İtalya’ya ihracatımız ise 44 kat (%6273) artmıştır.

Ancak son haftalara doğru, ihracattaki büyük artışın yanı sıra iç tüketim piyasasında stokçuluk ve arz tedarik kaygıları nedeniyle zeytinyağı fiyatlarında hızlı bir artış yaşandığını gözlemledik. Bu durum karşısında Ticaret Bakanlığı olarak, Akdeniz coğrafyasında bulunan ülkemizde vatandaşlarımızın zeytinyağını dünya genelinde olduğu gibi yüksek fiyatlarla tüketmemesi amacıyla 19 Temmuz 2023 tarihinde litre başına 20 centlik bir fon kesintisi uygulaması gerekliliğini gördük.

İhracatçı üretici ve tüketici kesimleriyle gerçekleştirdiğimiz istişareler sonucunda, Tarım ve Orman Bakanlığı ile sürekli koordinasyon halinde olarak, 31 Temmuz 2023 tarihinde yeni hasat dönemi başlayana kadar dökme ve varilli zeytinyağı ihracatına kayıt verme işlemini geçici olarak durdurma kararı aldık. Ancak kutulu ambalajlı ve katma değeri yüksek zeytinyağı ihracatında herhangi bir sınırlama getirilmemiştir. Bereketli dönemlerde zeytinyağı ihracatımızın değerli ve yüksek fiyatlı olması bizleri memnun etmektedir. Bununla birlikte, vatandaşlarımızın yüksek fiyatlar nedeniyle mağdur olmasına göz yumamayız. Bu nedenle dökme ve varilli zeytinyağı ihracatına getirdiğimiz kısıtlama kararı, iç piyasadaki yüksek fiyat baskısını kısa sürede azaltacaktır. Gelecek sezonun seyrini de değerlendirmek önemlidir. Eğer önümüzdeki sezon Akdeniz bölgesinde kuraklık devam eder ve zeytin üretimi düşerse, zeytinyağı daha da hassas bir ürün haline gelecek ve Devletimiz ile ilgili bakanlıkların daha fazla tedbir alması gerekebilecektir.

Tarım sektörü ve gıda ürünleri genellikle iklim ve hava koşullarından etkilenmektedir. Geçtiğimiz kışın kurak ve sakin geçmesi başta buğday olmak üzere tahıl ürünlerinde endişelere neden olmuştu. Ancak bahar aylarında gelen verimli yağışlar ve hükümetimizin üretim ve fiyat destekleri sayesinde birçok tarım ürününde istenilen düzeyde artış sağlandı ve çiftçilerimizin yüzü güldü. Buğday ve un gibi en önemli ürünlerimizde herhangi bir olumsuzluk yaşanmadı.

Ticaret Bakanlığı olarak, Tarım ve Orman Bakanlığı ile sürekli istişare ve koordinasyon halinde olarak, üretim, tüketim, ihracat ve ithalat rakamlarını yakından takip ediyoruz. Arz ve talep dengesi ile stok durumunu dikkatlice değerlendirerek iç fiyat istikrarını ve ihracat artışını korumak adına dengeleyici politikalar yürütüyoruz.

Zeytinyağı konusundaki kararımızın temel amacı, iç tüketimde fiyat istikrarını sağlamak ve vatandaşlarımızı korumak, aynı zamanda kutulu ambalajlı zeytinyağı ihracatını teşvik etmektir. Bu karar, dökme ve varilli zeytinyağı ihracatına geçici bir kayıt durdurma uygulamasını içermektedir ve kutulu ambalajlı ihracatı kapsamamaktadır. Önceliğimiz her zaman vatandaşlarımızın çıkarlarıdır ve atılan adımların etkilerini ve sonuçlarını sürekli olarak takip ediyoruz. Ayrıca, Ankara ve İstanbul'da yapılan stokçuluk uygulamalarıyla ilgili ihbarları dikkatle değerlendiriyoruz ve gerektiğinde en yüksek cezaları uygulamaktayız.

Aynı zamanda yaz aylarında turizm yoğunluğunun artması nedeniyle bazı işletmelerin fahiş fiyatlar uyguladığı ve ayrımcılık yaptığına dair bazı şikayetler aldık. Özellikle kılık kıyafet, yaşam tarzı, etnik köken veya inanç gibi nedenlerle müşterilere ayrımcılık yapılması insanlık dışı bir davranıştır. Bu tür uygulamalara karşı en sert önlemlerin alınması için gerekli denetimler ve çalışmalar devam etmektedir. Vatandaşlarımızdan bu tür durumları bildirmelerini ve her türlü haksız uygulamayı yerel yönetimlere ve Ticaret Bakanlığı'na iletmelerini istiyoruz. Gereken önlemlerin alınacağından şüphe duyulmamalıdır.